του Αντώνη Ανδρουλιδάκη
Η τρέχουσα κρίση της πανδημίας αναδεικνύει μερικές κρίσιμες παραμέτρους, πρωτοφανείς για την ιστορία της ανθρωπότητας.
Η ΠΡΩΤΗ αφορά στην μαζική και αδιακρίτως απομόνωση-περιορισμό όλων, υγειών, φορέων και ασθενών σε πλήρη αντίθεση με ό,τι συνέβαινε σε παλαιότερες πανδημικές κρίσεις, όπου αυτός ο οποίος απομονώνεται είναι μόνο ο «μολυσμένος», στο πλαίσιο της «κοινωνίας της πειθαρχίας», όπως εύστοχα εντοπίζει ο Μισέλ Φουκώ.
Η ΔΕΥΤΕΡΗ παράμετρος αφορά στην ευκολία με την οποία μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας όχι μόνον υιοθετεί, αλλά και απαιτεί από τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς του κράτους, όλο και μεγαλύτερους περιορισμούς των ατομικών και συλλογικών της ελευθεριών. Είναι δε έτοιμη να καταγγείλει τους όποιους παραβάτες αλλά και να υπερασπιστεί τον περιορισμό αυτό με θρησκευτικό μένος, ως να πρόκειται για την εκ των ων ουκ άνευ ιερή εξ’ αποκαλύψεως αλήθεια.
..................................
Τι μας δείχνουν όλα αυτά;
Ότι το δίλημμα «υγεία vs οικονομία» που τόσο εύκολα και εύλογα ενστερνίστηκε η κοινωνία μας είναι ένα ψευδοδίλημμα. Προφανώς, όπως λένε οι Γάλλοι, καλύτερα πλούσιος και υγιής, παρά φτωχός και άρρωστος. Προφανώς η υγεία είναι υπέρτερο αγαθό της οικονομίας. Και είναι πολύ εύκολο να παγιδευτεί κανείς σε ένα τέτοιο δίλημμα που θυμίζει πιο πολύ την ευχή της γιαγιάς μου: «την υγειά σου να ‘χει παιδάκι μου, κι όλα τ’ άλλα γίνονται». Αλλά το πρόβλημα είναι ότι η εργατική τάξη δεν ζει με ευχές, άσε που για να έχει την υγεία της είναι υποχρεωμένη –στο πλαίσιο του καπιταλισμού– να την ξοδεύει, όπως κάνει και με την εργατική της δύναμη. Με άλλα λόγια το αρχετυπικό δίλημμα «ασφάλεια vs ελευθερία» που μας έθεσαν και με περίσσια ευκολία σπεύσαμε να υιοθετήσουμε, εκχωρώντας μέρος της ελευθερίας μας για χάριν της ασφάλειας, είναι «μούφα». Γιατί, μιλώντας με όρους υπαρξιακών αναγκών, τόσο η ελευθερία, όσο και η ασφάλεια, είναι αδιαμφισβήτητα υπαρξιακά αιτήματα όλων των ανθρώπων.
Ως εκ τούτου, μια πραγματική αντι-συστημική στάση θα επεδίωκε την λύση του διλήμματος με τέτοιους όρους ώστε να μην παραβιάζεται ούτε η ασφάλεια, ούτε η ελευθερία. Ένας τέτοιος «δρόμος» θα ήταν πιθανόν η σημαντική αύξηση των κλινών ΜΕΘ και η μαζική εφαρμογή διαγνωστικών τεστ, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στην Ισλανδία-εκεί όπου, βέβαια, οι υπεύθυνοι για την οικονομική κρίση τραπεζίτες οδηγήθηκαν στη φυλακή.
Στην αντίθετη περίπτωση, εκεί όπου οι πάσης φύσεως «τραπεζίτες» σουλατσάρουν ελεύθεροι, η σύγκρουση «ασφάλεια vs ελευθερία» παραμένει ανεπίλυτη και ο ανθρώπινος ψυχισμός αναζητεί διάφορα παρηγορητικά γιατροσόφια, μέχρι να του σκάσει στα (ατομικά ή συλλογικά του) μούτρα η «τραγωδία», που πάντοτε νομοτελειακά/αρχετυπικά «παράγεται» από τη σύγκρουση αυτή, όταν μένει ανεπίλυτη.
...................................
Κι’ έτσι την επόμενη φορά, που χωρίς κανένα σκεπτικισμό, θα είμαστε έτοιμοι να εκχωρήσουμε μέρος της ελευθερίας μας στους μηχανισμούς του αστικού κράτους, «για το καλό μας», καλόν είναι να έχουμε υπόψιν μας ότι ο δρόμος για την υποταγή είναι συχνά στρωμένος με την ακλόνητη πεποίθηση πως δεν υπάρχει τίποτα σημαντικότερο από την νέτη-σκέτη επιβίωση.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου